მარსის ქრონიკები

მხატვრული ლიტერატურა იმისთვის არსებობს, რომ სიცხიანი და ლოგინს მიჯაჭვული საკუთარი ოთახიდან გაგიყვანოს და უცხო ოთახები გაჩვენოს. წიგნს კი რომლის შესახებაც ახლა ვაპირებ დაწერას,  არა მხოლოდ საკუთარი ოთახიდან გაყავხართ მთლიანად გიტაცებთ პალნეტიდან და უცნობი მეოთხე  პლანეტისკენ მიგაქროლებთ. 

და მერე რა რომ   ცისფერი მტვრით დაფარული პლანეტა სახელად მარსი მხოლოდ დეკორაციაა.  ფაქტია რომ ამერიკელ მწერალ რეი ბრედბერის  ფანტაზიას ასპარეზად ადგილობრივი სივრცე  და  დრო არ ეყო,  სწორედ ამიტომ მოქმედება წითელ პლანეტაზე გადაიტანა და თხრობა 1999 წლიდან დაიწყო, რომელიც წიგნის დაწერის დროისთვის ისეთივე შორეული იყო, როგორც ახლაა  2064 წელი მაგალითად. 

წიგნი, სახელად "მარსის ქრონიკები" 1950 წელს დაიწერა. ეს არის პერიოდი როდესაც ადამიანი ჯერ კიდევ არ არის გაფრენილი კოსმოსში. თუმცა საბედნიეროდ მწერალს და მისი დახმარებით მკითხველსაც კოსმოსის აღსაწერად მისი ნახვა სრულებითაც არ სჭირდება.  როგორც ვთქვი კოსმოსი აქ მხოლოდ დეკორაციაა, მთავარი კი სულ სხვა რამ არის. მთავარი კი  არის ის ვინც ყველგან და ყოველთვის მთავარია. დიახ, ისევე როგორც ყველა კარგ წიგნში აქაც მთავარი  ადამიანია. ადამიანი თავისი უსაზღვრო ეგოიზმით, უცხოს მიუღებლობით,  საკუთარი  უპირატესობის დამტკიცების ამბიციით.. თავისი უამრავი ბნელი მხარით. მაგრამ როგორც ერთი ლიტერატორი იტყოდა - "კარგი წიგნები "ხუთოსნებზე" არ იწერება"  და ავტორიც ყოველგვარი შელამაზების გარეშე აღწერს ჩვენს ბევრ უარყოფით მხარეს, მაგრამ ამავე დროს საშინელი იდეალისტიცაა. თავად სჯერა და რაც მთავარია ჩვენც გვაჯერებს, რომ "ადამიანი უფრო მეტია ვიდრე ჰგონია" უფრო მეტია, ვიდრე ერთი უბრალო ოკუპანტი, ერთი უბრალო რასისტი, ერთი უბრალო მოკვდავი. ჯერ ბოლომდე არ დაგვიკარგავს ადამიანური სახე, აი  დადგება დრო და ჩვენც  გავერთიანდებით, ახალ ჩემოდნებს შევიძენთ და თავპირისმტვრევით გავიქცევით ცეცხლმოკიდებული, მაგრამ მაინც "ჩვენი" პლანეტისკენ, ხოლო  თუ რომელია ეს "ჩვენი" პლანეტა ამასაც ჩვენ თავად გადავწყვეტთ, მაშინ როცა ამის დროს დადგება.  ;)

წიგნის გენიალურ ფინალს თითოეული  მკითხველი თავისებურად იგებს, ზოგი  გადარჩენის გზას  დედამიწიდან  გაქცევასა  და მარსელად ქცევაში ხედავს.  ჩემთვის კი პირიქით - გაქცევა არაფერს ცვლის, იმიტომ რომ ადრე თუ გვიან ყველგან მოვა "სახელმწიფო" თავისი გაუთავებელი წესებით და კანონთა სქელი კოდექსებით, რომელსაც აუცილებლად არ მოეწონება შენს მიერ თეთრად შეღებილი სახლი და აუცილებლად მოგთხოვს მის შეცვლას შემდგომი დემონტაჟის მუქარით.   მთლიანობაში კი მხოლოდ საკუთარი თავის შეცვლაა საჭირო, ვინაიდან ვინც შეძლებს გარდაქმნას საკუთარი თავი, ის გარდაქმნის პლანეტასაც.  დავიწყოთ საკუთარი თავიდან -  დავძლიოთ შიში და ვაღიაროთ  რომ არსებობს უკეთესი პლანეტები, უკეთესი ცივილიზაციები, უკეთესი სისტემები, რომელთაც არაფერად  სჭირდებათ ჩვენს მიერ მოგონილი  ისტორია, საკუთარი აქვთ. შესაძლოა ჩვენ ვართ სამყაროს ცენტრი და ჩვენს მიერ შექმნილი ცივილიზაცია ვერ იარსებებს ჩვენს გარეშე, თუმცა ამის დასამტკიცებლად  აუცილებელი სულაც არ არის სხვის მიერ შექმნილი ცივილიზაციების განადგურება.

ასე გამიტაცა ბრედბერიმ უკან მომავალში -  ჯერ აწ უკვე შორეულ 1999-ში გადამაგდო, იქიდან წითელ პლანეტაზე გამაფრინა 2026 წლამდე მერე კი ისევ წარსულში  მშობლიურ დედამიწასა და მშობლიურ დროში დამაბრუნა, ამ თავბრუდამხვევი მოგზაურობიდან კი ასეთი დასკვნის გამოტანა შეიძლება: 

ადამიანი მთელი ცხოვრება გარბის. ლიტერატურა სავსეა ამგვარი "გაქცევებით" დრო და ტექნიკა კი მხოლოდ  ზრდის გაქცევის შესაძლებლობასა და მანძილს. გაქცევა  საკუთარი სახლიდან,   ქუჩიდან, ქალაქიდან, ქვეყნიდან, ბოლოს კი  პლანეტიდანაც. გარბიან განმარტოებისთვის ან მარტოობის გამო,  თუმცა ეს წიგნი ნათელი დადასტურებაა იმისა რომ ადამიანი ვერსად გაექცევა საკუთარ თავს, საკუთარ ემოციებს,  საკუთარ ადამიანობას "თუნდაც გარდი-გარდმო გადავსეროთ გალაქტიკები"...